ensonhaber.com
Habertürk ekranlarında Türkiye’nin ulusal teknoloji projelerinin konuşulmuş olduğu programın katılımcılarından biri de Sıhhat Bakanı Yardımcısı Şuayip Birinci’ydi.
Programın açılışında kısa bir konuşma meydana getiren Birinci, “Biz sıhhatli yaşamak için teknoloji üretiyoruz. Dünyada bilim ve teknoloji veriyle çalışıyor. Türkiye’nin son zamanlarda sağlığa getirmiş olduğu nefes, dünyanın sıhhat sistemlerini restore etme hamlelerine başlaması. Bilhassa bilişim teknolojilerinde geldiğimiz yer kıymetli. Suni zeka araçları ile hekimlerin yapacağı işlerin mühim kısımlarının yazılımı yapılıyor. Suni zeka uygulamalarında tanı ve teşhis süreçleri kısalacak. Bizim bu fırsatı bu ülkenin yakaladığını düşünüyoruz.” derken ondan sonra yapmış olduğu sunumda, Türkiye’nin sıhhat alanındaki ulusal teknoloji hamlelerini detaylı bir halde vatandaşlara aktardı.
“İnsanları hastaneye ve hekime erişebilir bir hale getirdik”
Şuayip Birinci, AK Parti iktidarında 22 senedir meydana getirilen devrim şeklinde icraatları anlatırken şunları söylemiş oldu:
Biz ilk başta insanları hastaneye ve hekime erişebilir bir hale getirdik. Hastanelerimizin yaş averajı 48’ken 13’e düştü. Dünyada konuşulmayan, birçok ülkenin konuşamadığı şeyleri de yapıyoruz. Hava ambulansıyla 57 bin hasta taşımışız. Ambulans sayısını 10 kat artırmışız. Türkiye, sıhhat harcamalarına nazaran en yüksek kıvanç oranını yakalamış ülke. Bu, yaptığımızın ne kadar doğru bulunduğunu, yatırımlarımızın iyi mi karşılık bulduğunu gösteriyor.
“Dünyada MHRS kadar büyük bir sistem yok”
Bu şekilde bir sistemi yönetmek için oldukca ciddi işler yapmanız lazım. Sağlıkta hizmet ruhu da dönüşmeye başladı. O şekilde bir sistem kuralım ki insanoğlu kendi sağlığını yönetsin, hekimler hastalarının sağlığını yönetsin, ikimiz de yöneticiler olarak taşradan merkeze kadar tüm sitemin yönetimini sağlayalım diye düşündük. Dünyada Merkezi Doktor Buluşma Sistemi (MHRS) kadar büyük bir sistem yok.
“Dünyada kişisel sıhhat sistemini en geniş kullanan ülke Türkiye”
Aslına bakarsak bizim kırılmamız e-Nabız. Tüm sıhhat sistemi dijital platformumuz üstünde çalışıyor. Türkiye’nin yüzde 82’si bu sistemi kullanıyor. 60 bin tesis ve değişik sistemlerden buraya veri gönderiliyor ve veri alışverişi yapılıyor. Pandemi yaptıklarımızın öne çıkmasını sağlamış oldu. Dünyada kişisel sıhhat sistemini bu kadar geniş kullanan bir ülke yok. Bu dijital dönüşüm geçtiğimiz yıl Türkiye’ye 40 milyar lira kar ettirdi. Dünyada Türkiye’nin haricinde ışınım dozunu takip eden başka bir ülke yok. Türkiye’de hastalık sebebiyle başka bir şehre tedavi olmak için gitmek isteyenlerin oranlarını takip ediyoruz. Hastanelerin rolünü yerine getirip getirmediğini ölçebiliyoruz. 112 ambulanslarını, aile hekimliği merkezlerini nereye koyacağımızı sistem bizlere söylüyor.
“e-Nabız dünyanın en iyi uygulaması seçildi”
Tüm pandemiyi Halk Sağlığı Yönetim Sistemi (HSYS) ile yönettik. Pandemide işlerin ne kadar dijital bir halde yürütüldüğünü gördünüz, aşısından en uçtaki uygulamasına varıncaya kadar. Engellilerin çocuklarını istihdam ettiğimiz Engelsiz Sıhhat İletişimi Merkezi (ESİM) ile engellilerimiz ambulans çağırabiliyorlar, hekimin yanına gittikleri vakit da gövde dilini düzgüsel dile çeviren uygulamalar kullanabiliyorlar. Bu da 2017 senesinde Avrupa’da sıradışı inovasyon ödülü aldı. e-Nabız, Birleşmiş Milletler (BM) çatısı altındaki 170 ülke arasındaki yarışmada dünyanın en iyi uygulaması seçildi. Acil Sıhhat Otomasyon Sistemi (ASOS), 112’ye telefon açılmasından hastanın taburcu olmasına kadar tüm süreci takip ediyor. Doktorundan Türkiye’deki büyün yöneticilerin etken takip etmiş olduğu, kendi kendine yönettiği bir sistemden bahsediyoruz.
“Türkiye’de insanoğlu dijital doğar, dijital ölür”
Ölüm Bildirim Sistemi (ÖBS) için şunu söylemek isterim. Türkiye’de insanoğlu dijital doğar, dijital ölür. Hatta doğmadan ilkin dijital sistemde kayıt altına girer. Hamilelik testi tespit edildiğinde direkt benim sağlıkçım sizi bulur.
Öldüğünüzde de tüm emeklilik işleminizi sistem keser. Sizin emekli maaşınız durur, İçişleri Bakanlığı’na bildirir. Tamamıyla dijital olarak ölürsünüz.
“Tüm kronik hastalıkları takip ediyoruz”
Hastalık Yönetim Platformu’na (HYP) bilhassa değinmek isterim. Gelecekteki en büyük problemimizden biri bu. Tüm kronik hastalıkları bu sistemle takip ediyoruz. Size ne yapmanız icap ettiğini söylüyor. Hekime söylüyor, ‘Şu testi yaptırın’ diyor. Oldukca sayıda hasta takip ettik. Şu anda 50 milyon üstünde takibimiz var. Incelem sayımız artmasına karşın yüzde 45 kronik hastalıkta tutum ettiğimizi gördük. Aşırı kiloluluk aslına bakarsak tüm dünyanın pandemisi. Ve Türkiye bu anlamda bakmış olduğunuzda da Meksika’dan sonrasında. Kısaca en kötünün sondan ikinci sıradayız. Bu anlamda riskimiz oldukca büyük.
“HES uygulaması salgının yayılmasını yavaşlattı”
Pandemi esnasında neler yaşadığımızı gördünüz. Biz suni zekalı bir uygulama yapmış olup bir haftada 135 bin riskli ve bunlardan 12 bin 500 kişinin pozitif bulunduğunu yakalamıştık pandeminin ilk zamanlarında. Filyasyon takip sisteminde ise 50 bin kişilik, dünyanın etrafını 1111 kere dolaşmış bir ekipten bahsediyoruz. Burdan onlara minnet duygumu ifade etmek isterim. Yaşam Eve Sığar (HES) uygulamasını oldukca iyi bildiğiniz gibi. Apple Awards’ta Türkiye birincisi olmuştu. Zirvedeydi ve 32 milyon riskli kişinin insanımızın arasına karışmasını engelledi. Salgının yayılmasını yavaşlattı ve sıhhat sisteminin yetersizliğinin önüne geçti.
“Tüm değerlendirmelerde 5 puan alan tek ülke biziz”
Ve gelecekten artık suni zeka robotların insanlara tanı koyacağı bir sürece doğru gidiyoruz. Peki biz dünya sıralamasında neredeyiz? SCORE’un değerlendirmesine nazaran tüm alanlarda 5 puan alan tek ülke biziz. Gene karar destek sistemleri, elektronik sıhhat kayıtlarının kullanımı, telesağlık, hastaların verilerine ulaşım hakkında birinci sıradayız. Aslına bakarsak biz başka bir yere doğru gidiyoruz, burası bizim için kıymetli. O genç çocuklar, liseli çocuklar TEKNOFEST’te beyin kanamasının yazılımla tespiti, karın boşluğundaki hastalıkların tespiti ve meme kanserinin yazılımla tespitini yapıyorlar. 3 senedir biz TEKNOFEST’te sağlıkta suni zeka alanında çalışıyoruz. Yarışmacılara destek veriyoruz. Oldukca ciddi yapılandırılmış öyleki veriler topluyoruz ki bizim yazılımcı dostlar için de işe yarar kaynaklara dönüşüyor. Bu projelerin hepsi yerli ve tamamen ulusal. Biz bu projeleri başlattığımızda bir tek yabancı lisanslara ödediğimiz paraların hepsini açık kaynağa çevirip oradan tutum ettiğimiz paralarla bu sistemleri yaptık. Şimdiki gençler daha talihli. Neticede oldukca kısa sürede bu tarz şeyleri başardık. Artık Türkiye’nin gençlerine güvenen başka bir nesil var. Eskiden itimat duygusu oluşturana kadar oldukca ciddi sıkıntılar yaşıyordunuz.
“Artık odasız yataksız hastaneler üretilmeye başlanacak”
Ben bundan sonrasında ülkemizin önündeki en büyük fırsatların uzaktan sıhhat sistemi, sıhhat turizmi bulunduğunu düşünüyorum. Artık odasız ve yataksız hastaneler üretilmeye başlanacak. Aslına bakarsanız polikliniksiz hastaneler oluşturulmaya başlandı. Türkiye, tüm dünyanın sağlığını buradan yönetmeye başlayabilir. Onun için iyi fırsatların ayağımıza geldiğini ve teknolojik altyapımızın buna uygun bulunduğunu düşünüyorum.
