AA
Emtia tutarları, küresel anlamda yaşanmış olan tüm gelişmelerde tepki verdi.
2023 yılının ilk çeyreği geride kaldı.
Bu süreçte emtia piyasası, fiyatlamaların zorlaştığı bir iklim yaşadı.
Ocak-Mart 2023
Küresel ekonomik aktiviteye ilişkin endişeler,
Ocak-Mart 2023’te emtia piyasasını etkiledi.
Fed’in açıklamaları
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, geçen ay ABD Senatosu’nun
Bankacılık, Konut ve Kentsel İşler Komitesi’nde yapmış olduğu konuşmada, son ekonomik
verilerin beklenenden daha kuvvetli geldiğini, bunun da faiz oranlarının nihai
seviyesinin tahmin edilenden daha yüksek olabileceğini gösterdiğini söylemişti.
Bankacılık sorunları
Küresel çapta bankacılık sektörüne ilişkin sıkıntılar ve
para politikalarına yönelik belirsizlikler de ürün bazlı ayrışmalara yol açtı.
ABD’de Silikon Vadisi Bankası (SVB) ve Signature Bank’ın
iflası, Avrupa’da İsviçre merkezli Credit Suisse bankasının en büyük ortağı
Suudi Ulusal Bankası’nın ana para artırımı yapmayacağını duyurması da
piyasalardaki belirsizlikleri tetiklemişti. İsviçre’nin en büyük bankası UBS,
rakibi Credit Suisse’i devlet yardımıyla “acil” satın almıştı.
Kıymetli metallerde altın öne çıktı
Senenin ilk çeyreğinde dalgalı bir seyir izleyen kıymetli
metallerde altın öne çıktı. İlk çeyrekte altın yüzde 8 ve gümüş yüzde 0,7 kıymet
kazanırken, platin yüzde 7,2 ve paladyum yüzde 18,7 kıymet yitirdi.
Küresel ekonominin 2023’te yavaşlayacağına dair açıklamalar
“güvenli liman” olan altına talebi artırdı. Internasyonal Para Fonu
(IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, ocak ayında küresel ekonominin sıkıntılı bir
yıl ile karşı karşıya olduğu mevzusunda uyarıda bulunurken, ABD, AB ve Çin’in
aynı anda yavaşlaması sebebiyle dünya ekonomisinin üçte birinin resesyona girmesinin
beklendiğini kaydetmişti.i.
Resesyon endişelerinden en oldukça etkilenen emtia araçları
içinde yer edinen paladyum, 1.353,42 dolarla Haziran 2019’dan itibaren en düşük
seviyeyi görmüş oldu.
Baz metallerde de sert hareketler öne çıktı
Senenin ilk çeyreğinde baz metallerde de sert hareketlerin
hakim olduğu dalga boyu yüksek bir seyir öne çıktı.
Bu zamanda tezgah üstü piyasada bakır yüzde 6,8 ve alüminyum
yüzde 1,3 kıymet kazanırken, kurşun yüzde 8,9, nikel yüzde 23,3 ve çinko yüzde
2,7 kıymet yitirdi.
Singapur merkezli Trafigura şirketi, Çin’in talebindeki
toparlanmanın aslına bakarsan düşük olan bakır stoklarını tüketme riski taşıdığından
bakır fiyatlarının bu yıl üstün dereceli seviyeye çıkabileceği öngörüsünde bulunurken,
Goldman Sachs analistleri, Çin’in şubat ayında gösterdiği yüksek talebi
yinelemesi durumunda dünyanın bu senenin üçüncü çeyreğinde ciddi bir bakır
krizine girebileceğini açıklamıştı. Goldman Sachs’a gore, Çin’in bakır talebi,
geçen ay senelik bazda yüzde 13 arttı.
Şili’de bakır üretiminin şubatta senelik bazda yüzde 3,7
azalması da arza yönelik endişelere niçin oldu.
Avrupa Tehlikeli sonuç Ham Madde Yasası, bakıra pozitif yönde yansıdı,
nikelde düşüşe niçin oldu
Avrupa Birliği (AB), Avrupa Tehlikeli sonuç Ham Madde Yasası’nda
bakır ve nikeli stratejik metaller olarak belirledi. AB’nin bu sonucu bakıra
pozitif yönde yansırken, nikelde ilk çeyrekte düşüşler kaydedildi.
ABD Yerbilim Araştırmaları Kurumu araştırması, nikel
üretiminin 2022’de arttığını ortaya koyarken, Singapur’da bulunan emtia şirketi
Trafigura’ya ilişkin çıkan haberler sebebiyle nikel piyasasında sert
dalgalanmalar görüldü.
Internasyonal Nikel Emek harcama Grubu, küresel nikel pazarında
arz fazlası bulunduğunu ortaya koydu. Veriler, küresel çinko pazarındaki açığın
2022’de arttığını, toplam rafine üretimin oranının da gerilediğini gösterdi.
Enerji fiyatlarının düşmesi alüminyuma pozitif yönde yansıdı
Enerji fiyatlarındaki kıymet kaybı da ilk çeyrekte alüminyuma
olan talebi artırdı.
Analistler, “Fransa merkezli alüminyum izabe tesisi
Aluminium Dunkerque’nin enerji fiyatlarının düşmesiyle üretimini tam kapasiteye
çıkardığına” dair haberlerin, alüminyumdaki ekonomik aktiviteye ilişkin
pozitif yönde bir gelişme olarak algılandığını söylemiş oldu.
Enerji emtialarında sert satışlar görüldü
Senenin ilk çeyreğinde enerji emtiaları sert düştü. Söz mevzusu dönemde Brent petrol yüzde 5,3 ve New York
Tecim Borsası’nda işlem gören organik gaz yüzde 50,5 azalış kaydetti.
Dünya ekonomilerindeki resesyon beklentisi, dünyanın en
büyük petrol ithalatçısı Çin’de ekonomik ve öğrenci yönelik toparlanmaya ilişkin
karışık sinyaller belirsizliğe yol açarken, ABD’de petrol stoklarının artması
Brent petrol üstünde baskı oluşturdu.
Brent petrol fiyatlarındaki düşüşte, ABD’nin stratejik
petrol rezervinden piyasaya petrol satışı yapacağına ilişkin haber akışı etkili
oldu.
Doğalgaz senenin ilk çeyreğinde, 2 doların altına indi
Doğalgaz senenin ilk çeyreğinde, Mayıs 2021’den itibaren ilk
kez 2 doların altını görmüş oldu.
Doğalgaz fiyatlarındaki düşüşte, organik gaz tüketimini
nispeten düşük tutan hava şartları, bu yüzden birçok ülkede gaz depolarının
tekrardan doldurulması ve daha çok sıvılaştırılmış organik gaz (LNG) ithalatı
etkili oldu. Bilhassa maliyet sebebiyle daha azca üretim meydana getiren sanayide organik
gazda tutum sağlanması fiyatların düşüşünü etkilerken, enerji krizinin
şimdilik geri planda kalması da fiyatlardaki düşüşü tetikledi.
Ziraat emtialarında kakao ve şekerin performansı dikkati
çekti
Senenin ilk çeyreğinde ziraat emtialarında da dalgalı bir seyir
görülmesine rağmen kakao ve şekerin performansı dikkati çekti.
İlk çeyrekte Intercontinental Exchange’de (ICE) 0,22 dolarla
Kasım 2016’dan bu yana en yüksek seviyeyi gören şeker yüzde 9,6, 2.963 dolarla
Ağustos 2016’dan bu yana en yüksek seviyeyi gören kakao yüzde 12,8 ve kahve
yüzde 1,9 artarken, pamuk yüzde 0,7 düşüş kaydetti.
Analistler, Hindistan’da şeker üretiminin azalacağına
yönelik öngörülerin fiyatlarda yükselişe niçin bulunduğunu belirterek, ülkede
şeker rekoltesinin azalmasıyla küresel arz sorunlarının tetiklenebileceğinden
kaygı edildiğini söylemiş oldu.
Hindistan’ın dünyanın en büyük şeker üreticisi, Brezilya’nın
ise dünyanın en büyük şeker ihracatçısı bulunduğunu hatırlatan analistler, bu
nedenle bu iki ülkedeki gelişmelerin fiyatlar üstünde etkili bulunduğunu
altını çizdi. Fransa’da şeker pancarı üretiminin son 14 senenin en düşük seviyesine
gerilemesine dair beklentiler de şekere yönelik arz endişelerini tetikledi.
Kakao tutarları
Kakao tutarları, bazı Batı Afrika kakao mahsullerinin
kalitesiyle ilgili endişelerden destek görmüş oldu. Ukrayna’daki harp, Rusya’nın
dünya çapındaki potas ve öteki gübre ihracatını sınırladığından kakao
çiftçileri için gübre ve böcek ilacı eksikliği büyük bir sorun haline geldi.
Fildişi Sahili’ndeki bazı kakao ihracatçılarının, kakao çekirdekleri kıtlığı
sebebiyle sözleşmelerinde temerrüde düşmek suretiyle olduklarına dair haberler
üstüne de kakao tutarları terfi etti.
Kahve tutarları
Brezilya’daki hava koşulları kahve fiyatlarını etkiledi.
Ülkede, kahve yetişen alanlarda toprak rutubet oranının 7 senenin zirvesine çıktığına
dair haberlerle kahveye ilişkin üretim endişeleri arttı ve kahve fiyatlarında
yükseliş kaydedildi. Analistler, Brezilya’da seçim sonrası kahve tedarik
zincirine yönelik artan endişelerin de yükseldiğini söylemiş oldu. Ayrıca, enerji,
işçilik, ambalaj ve paketleme maliyetleri de kahve fiyatlarının yükselmesini
tetikledi.
Pamuk kıymet yitirdi
Küresel resesyon endişeleriyle birlikte talep endişelerinde
yaşanmış olan artış sonucu pamuk tutarları geriledi. ABD’de pamuk ihracatının
gerilemesi de pamuğun kıymet kaybetmesine niçin oldu.
Buğday tutarları
düştü
Senenin ilk çeyreğinde Chicago Tecim Borsası’nda işlem gören
buğday yüzde 12,6, mısır yüzde 2,7, soya fasulyesi yüzde 1,2 ve pirinç yüzde
6,5 kıymet yitirdi.
Tahıl Koridoru Anlaşması’nın yenilenmesinin fiyatlara tesiri
Buğday, 6,54 dolarla Temmuz 2021’den bu yana en düşük
seviyeyi görmüş oldu. Dünya buğday üretim tahminlerindeki artış, buğday fiyatlarını
aşağı yönlü etkilerken, Tahıl Koridoru Anlaşması’nın yenilenmesi de buğday
fiyatlarının düşmesinde mühim bir unsur olarak ortaya çıktı.
Senenin ilk çeyreğinde petrol fiyatlarındaki gerileme de mısır
fiyatlarını baskıladı.
